Transplantacja płuca, płuc, lub serca i płuca jest zabiegiem wykonywanym u chorych z ciężkim i nieodwracalnym uszkodzeniem tego narządu, u których wyczerpane zostały możliwości alternatywnego leczenia, tzn. nie ma możliwości wykonania innego zabiegu kardiochirurgicznego lub torakochirurgicznego, a leczenia farmakologiczne nie daje nadziei na powstrzymanie dalszego postępu choroby. Kwalifikacja do zabiegu opiera się na badaniach oceniających w sposób obiektywny funkcję płuc, serca.
Kiedy transplantacja płuc jest potrzebna
Transplantację proponuje się choremu, którego szanse na przeżycie najbliższych 2 lat nie przekraczają 50%, osobie u której choroba stanowi bezpośrednie zagrożenie życia względnie przypuszcza się, że doprowadzi ona do śmierci w ciągu kilku dni lub tygodni, proponuje się transplantację w trybie pilnym.
Możliwe są trzy typy zabiegów, zależne od wskazań:
1. Przeszczep pojedynczego płuca.
Wskazania:
- Choroby restrykcyjne płuc (zaawansowane samoistne zwłóknienie płuc, sarkoidoza w fazie zwłóknienia, pylice w fazie zwłóknienia, inne restrykcyjne schorzenia płuc)
- Choroby obturacyjne płuc (zaawansowane postacie rozedmy płuc)
- Choroby naczyń płucnych (pierwotne nadciśnienie płucne)
2. Przeszczep obu płuc.
Wskazania:
- Mukowiscydoza
- Rozstrzenie oskrzeli
3. Przeszczep płuc i serca.
Wskazania:
- Pierwotne nadciśnienie płucne
- Zespół Eissenmengera
- Przewlekła zatorowość płucna nie kwalifikująca się do trombendarterektomii
Wskazania do transplantacji płuc występują najczęściej w obturacyjnych, restrykcyjnych, zakaźnych i naczyniowych chorobach płuc. Charakteryzują się:
- Nieodwracalnym uszkodzeniem narządu
- Krótkim przewidywanych czasem przeżycia chorego
Przeciwwskazania do przeszczepu płuc, opracowane przez Międzynarodową Organizację Przeszczepów Serca i Płuc (ISHLT) w 2006 r. wśród przeciwwskazań do przeszczepu płuc / serca i płuc wymieniają:
- Chorobę nowotworową lub 5-letni okres od wyleczenia (za wyjątkiem raka skóry innego niż czerniak)
- Krańcową, nieuleczalną niewydolność wielonarządową (serce, nerki, wątroba)
- Chorobę niedokrwienną mięśnia sercowego bez możliwości terapii lub z towarzyszącym upośledzeniem funkcji lewej komory
- Nieuleczalne stadium choroby infekcyjnej (wirusowe zapalenie wątroby typu B, wirusowe zapalenie wątroby typu C, HIV)
- Znaczne zniekształcenie klatki piersiowej, kręgosłupa
- Brak zgody, chęci chorego
- Uwarunkowania socjalne
- Uzależnienie – alkoholizm, nikotynizm (okres abstynencji minimum 6 miesięcy)
Przeciwwskazaniami bezwzględnymi są:
- Wiek powyżej 65 lat dla pojedynczego płuca, wiek powyżej 60 lat dla przeszczepu obu płuc, wiek powyżej 55 lat dla przeszczepu płuc i serca
- Krytyczny/ niestabilny stan kliniczny
- Kolonizacja opornymi szczepami bakterii, grzybów
- Otyłość
- Ciężka objawowa osteoporoza,
- Znaczne ograniczenia ruchomości, bez możliwości rehabilitacji po zabiegu
Ostateczną decyzję o zakwalifikowaniu chorego do transplantacji płuc podejmuje doświadczony kardiochirurg-
transplantolog w ośrodku przeprowadzającym transplantację