Działalność diagnostyczna

 

Medycyna nuklearna to dział medycyny zajmujący się bezpiecznym wykorzystaniem radioizotopów w diagnostyce medycznej i terapii. Technikę obrazowania wykonywanego w medycynie nuklearnej nazywa się scyntygrafią. Specjaliści medycyny nuklearnej stosują bezpieczne i bezbolesne metody diagnostyczne i terapeutyczne pozwalające na rozpoznanie i leczenie szeregu schorzeń. Są to badania najczęściej mało uciążliwe dla badanego i wymagają niewielkiego przygotowania ze strony pacjenta.

 

Badania izotopowe należą do wyjątkowych metod pozwalających na ocenę zarówno budowy, jak i czynności badanego narządu Wyniki tych badań umożliwiają rozpoznanie, rozpoczęcie odpowiedniego leczenia oraz kontrolę prowadzonego leczenia. Metody te pozwalają niejednokrotnie na rozpoznanie schorzenia wcześniej niż inne techniki obrazowe

 

 

W medycynie nuklearnej stosuje się bardzo małe ilości odpowiedniej substancji znakowanej izotopem. Dawka nie powoduje żadnych reakcji ubocznych, np. uczulenia. Izotopy łączy się z różnymi, nieaktywnymi biologicznie substancjami o znanej drodze jaką przebywają po ludzkim organizmie. Powstałe kompleksy izotopu i substancji nieaktywnej nazywa się radiofarmaceutykami (znacznikami). Znacznik podawany jest dożylnie lub doustnie, a następnie gromadzi się ( lub nie gromadzi się) w miejscach chorobowych. Radioznacznik w którego skład wchodzi izotop (najczęściej technet Tc99m o okresie półrozpadu T1/2- 6 godzin) emituje promieniowanie gamma. Wychwyt promieniowania rejestruje się za pomocą specjalnego urządzenia – gamma kamery. W trakcie badania urządzenie to nie emituje żadnego dodatkowego promieniowania. Dawka promieniowania gamma związana z podanym znacznikiem jest w większości przypadków znacznie mniejsza niż dawka w trakcie tomografii komputerowej. Izotop ulega bardzo szybkiemu rozpadowi i usunięciu z organizmu. Nie stanowi zagrożenia dla otoczenia.

 

Obecnie medycyna nuklearna wykorzystywana jest głównie w onkologii, kardiologii, pulmonologii, neurologii i ortopedii. Do badania każdego narządu stosowany jest odpowiedni znacznik. Odczyt wykonuje się w różnym czasie po podaniu znacznika. Niektóre badania wymagają rejestracji bezpośrednio po podaniu, inne dopiero kilka godzin później. Badania radioizotopowe przedstawiają funkcja badanego narządu i na podstawie zaburzeń czynnościowych pozwalają na rozpoznanie schorzenia. Jest to podstawowa różnica w porównaniu do takich badań jak ultrasonografia, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, gdzie przede wszystkim oceniana jest budowa narządu, a w dalszej kolejności jego funkcja.

 

Bezpieczeństwo dla pacjenta

 

Izotopy stosowane w diagnostycznej części medycyny nuklearnej są bezpieczne dla pacjenta, a wydłużenie czasu badania nie zwiększa narażenia Narażenie radiologiczne pacjenta podczas badań scyntygraficznych jest mniejsze niż np. w przypadku wykonywania tomografii komputerowej. Badanie scyntygraficzne może być wykonane u osoby w każdym wieku, nawet u noworodka. Nie należy go przeprowadzać jedynie u kobiet w ciąży oraz w okresie karmienia piersią.

 

Pracownia izotopowa posiada zezwolenie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki na prowadzenie działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące oraz zgodę na udzielanie świadczeń medycznych Głównego Inspektora Sanitarnego.

 

Podawane dawki izotopu są zgodne z dawkami referencyjnymi określonymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia.

 

 

Badania kości (diagnostyka onkologiczna i ortopedyczna)

 

Badania radioizotopowe pozwalają na:

• ustalenie położenia zmiany nowotworowej
• określenia stopnia zaawansowania choroby nowotworowej
• ustalenie obecności i lokalizacji przerzutów do kości
• ocenę skuteczności leczenia, monitorowanie przebiegu choroby

 

Badanie znajduje również zastosowanie w przypadku podejrzenia obluzowania endoprotezy, zapalenia bądź zakażenia kości i tkanek miękkich.

 

Wykonanie badania nie wymaga szczególnego przygotowania.

 

Po wstrzyknięciu znacznika chory powinien wypić około 2 litrów niegazowanej wody mineralnej. Badanie rozpoczyna się około 2 godzin po podaniu znacznika. Badanie pod kamerą trwa ok 20-40 min.

 

 

Badania płuc

 

Scyntygrafia wentylacyjno-perfuzyjna jest badaniem płuc, które znajduje zastosowanie w diagnostyce zatorowości płucnej i nadciśnienia płucnego. Badanie wentylacyjne pozwala zobrazować nieprawidłowości w wentylacji miąższu płuc, podczas gdy badanie perfuzyjne pozwala dokładnie ocenić regionalne zaburzenia przepływu krwi przez tkankę płucną. Badanie pozwala na rozpoznanie między innymi zatoru tętnicy płucnej – schorzenia, które często jest przyczyną nieswoistych objawów choroby – duszności, bólu w klatce piersiowej, krwioplucia.

 

Badanie nie wymaga przygotowania. Jest ono dwuetapowe. W czasie części oceniającej wentylację pacjent proszony jest o wykonanie wdechów przez zestaw do oddychania specjalną mieszanką gazową. W części oceniającej perfuzję pacjentowi podawane są znakowane radioizotopem białka osocza .

 

 

Badania serca

 

Scyntygrafia serca jest badaniem dwudniowym, wykonywanym w trybie ambulatoryjnym – nie wymaga hospitalizacji chorego. Celem badania jest ocena zaburzeń ukrwienia mięśnia sercowego, za pomocą dożylnie podanych izotopów promieniotwórczych, które gromadzą się w mięśniu sercowym.

 

Badanie znajduje zastosowanie w

• diagnostyce choroby niedokrwiennej serca
• diagnostyce niewydolności mięśnia sercowego
• diagnostyce zawałów serca, ustaleniu ich lokalizacji i rozległości
• kontroli przed i po zabiegach inwazyjnych

 

Badanie polega na porównaniu obrazów serca zarejestrowanych dwukrotnie: w spoczynku (badanie podstawowe) i po obciążeniu (badanie wysiłkowe). Wysiłek fizyczny wykonywany jest na bieżni ruchomej, a znacznik podawany jest na szczycie wysiłku.

 

U pacjentów niezdolnych do wykonania wysiłku fizycznego, wykonywane są farmakologiczne testy obciążeniowe. Test farmakologiczny polega na podaniu leku rozszerzającego jedynie prawidłowe tętnice wieńcowe, nie działając na tętnice zwężone przez proces choroby

 

Przygotowanie chorego do badania: przed badaniem z próbą wysiłkową należy odstawić po porozumieniu z lekarzem kierującym, niektóre leki (beta blokery). Pacjent powinien zgłosić się w dniu badania na czczo. Po podaniu znacznika, a przed odczytem (około 30-60 minut) pacjent powinien spożyć wysokotłuszczowy posiłek.

 

Badanie w kierunku rozpoznania amyloidozy serca

 

Badanie scyntygraficzne pozwala zdiagnozować zajęcie serca w amyloidozie ATTR jeszcze przed zmianami obserwowanymi w badaniu echokardiograficznym czy rezonansie magnetycznym.

 

Podczas badania izotopowego znacznik podaje się pacjentowi drogą dożylną i na podstawie odmiennego jego gromadzenia się w zdrowych i chorych partiach mięśnia serca lekarz potwierdza bądź wyklucza obecność amyloidozy.

 

Badanie nie wymaga przygotowania pacjenta.